Populaire artikelen
Recente discussies op het forum
Geen informatie beschikbaar
Analyse van de nalevingsbehoeften voor hout en hout onder EUDR
Een korte analyse van hoe EUDR de verschillende verticale toeleveringsketens in de houtindustrie beïnvloedt
Geplaatst Juni 5, 2025
Nicolas Wolf
Deskundige@Era of We
De houtsector is een cruciale sector in Europa, zowel economisch als ecologisch. De sector omvat alles van bosbeheer tot afgewerkte houtproducten, ondersteunt miljoenen banen en draagt aanzienlijk bij aan de circulaire bio-economie. Nieuwe regelgeving, zoals de EU-verordening inzake ontbossing (EUDR), verandert echter de manier waarop de sector functioneert, met name wat betreft naleving van milieu- en wetgeving.
Met de groeiende vraag naar duurzame materialen en toenemende regelgeving is het belangrijker dan ooit voor bedrijven in de houtsector om geïnformeerd en flexibel te blijven. In dit bericht verkennen we de belangrijkste sectoren binnen de Europese houtindustrie en nemen we de EU-verordening inzake ontbossing (EUDR) onder de loep, die de toekomst ervan vormgeeft.
Verschillende sectoren binnen hout en hout
1. Houtkap en bosbouw
Houtkap en bosbouw vormen de basis van de houtindustrie. Duurzaam bosbeheer staat centraal in deze sector en brengt de behoefte aan houtbronnen in evenwicht met behoud van biodiversiteit, bodem- en waterbescherming en koolstofvastlegging. Europa staat bekend om zijn relatief duurzame bosbouwpraktijken, met name in landen als Zweden, Finland en Duitsland, waar bossen zich uitbreiden dankzij zorgvuldige herbeplanting en beheer.
Binnen de EER beschikt Noorwegen over een van 's werelds meest geavanceerde bosmonitoringsystemen en legt het sterk de nadruk op biodiversiteit, herbebossing en duurzaamheid. Dit positioneert Noorse houtproducten gunstig onder de EUDR, aangezien traceerbaarheid en naleving vaak al zijn opgenomen in het nationale bosbeleid.
In Noord-Amerika zijn zowel Canada als de Verenigde Staten belangrijke spelers in de wereldwijde houthandel. Deze landen profiteren van uitgestrekte, beheerde bosgebieden. Canada heeft bijvoorbeeld strenge wettelijke kaders en certificeringssystemen van derden, zoals FSC en PEFC, die de transparantie vergroten. Onder de EUDR moeten exporteurs echter nog steeds geolocatiegegevens op perceelniveau verstrekken en aantonen dat ze voldoen aan lokale wetten en milieubeschermingsmaatregelen, ongeacht bestaande certificeringen.
2. Houtverwerking
Na de oogst ondergaat ruw hout een primaire verwerking, waaronder zagen, versnipperen en drogen. Zagerijen verwerken boomstammen tot timmerhout, planken en andere vormen van dimensionaal hout. Dit bewerkte hout vormt de grondstof voor verdere productie of constructie. Technologische vooruitgang heeft de efficiëntie en afvalvermindering in deze sector verbeterd, waardoor elke boomstam een hogere opbrengst oplevert.
3. Pulp en papier
De pulp- en papierindustrie is een belangrijke tak van houtverwerking in Europa. De industrie verwerkt houtsnippers en -vezels tot papier, karton en verpakkingsmaterialen. Landen zoals Zweden en Finland zijn wereldleiders op dit gebied en leggen de nadruk op duurzame inkoop en energiezuinige productieprocessen. De toenemende vraag naar recyclebare verpakkingen en milieuvriendelijke papieralternatieven heeft ook de innovatie in deze sector gestimuleerd.
4. Houtbrandstof
Houtbrandstof, waaronder brandhout, houtpellets en houtsnippers, speelt een belangrijke rol in de Europese mix van hernieuwbare energie. Biomassa-energie uit hout wordt beschouwd als een koolstofneutraal alternatief voor fossiele brandstoffen, vooral in regio's die hun CO2-voetafdruk willen verkleinen. De vraag naar houtbrandstof is toegenomen, met name als reactie op energiecrises en klimaatdoelstellingen, maar moet zorgvuldig worden beheerd om overexploitatie te voorkomen.
5. Productie van houtproducten
Deze sector omvat de transformatie van bewerkt hout tot eindproducten zoals meubels, vloeren, bouwmaterialen en bewerkt hout zoals kruislaaghout (CLT). De Europese houtverwerkende industrie is divers en innovatiegedreven, met een groeiende nadruk op duurzaam ontwerp, circulariteit en milieukeurmerken. De integratie van digitale tools zoals CAD- en CNC-bewerking heeft de precisie en efficiëntie van de productie radicaal veranderd.
Welke invloed heeft EUDR op de houtsector?
De EU-ontbossingsverordening (EUDR) zal de werking van houtgerelateerde toeleveringsketens binnen en buiten de EU aanzienlijk veranderen. Hoewel de verordening betrekking heeft op een breed scala aan grondstoffen, is de houtsector bijzonder complex vanwege de diversiteit van haar toeleveringsketens – van houtkappers tot fabrikanten en retailers van verwerkte houtproducten.
Om naleving te waarborgen, zijn er gezien de diversiteit aan actoren en het aantal stappen in de waardeketen, diepgaande transparantie in de toeleveringsketen, verbeterde samenwerking en robuuste traceerbaarheidshulpmiddelen nodig.
Industriële rondhout toeleveringsketens
Deze zijn relatief kort en direct. De keten ziet er doorgaans als volgt uit:
Bosbouwbedrijf ➜ Houtkoper/Hooibouwer ➜ Zagerij ➜ Distributeur ➜ EU-importeur
Impact op naleving: Due diligence is hier het meest eenvoudig, omdat de toeleveringsketen traceerbaar is tot een klein aantal actoren. Geolocatiegegevens en wettelijke kapdocumentatie moeten echter op bosniveau worden verzameld. Digitale traceerbaarheidstools kunnen eenvoudig worden geïntegreerd dankzij gecentraliseerde processen.
Toeleveringsketens voor kleinschalige houtproducenten
Hierbij zijn veel kleine bosgrondbezitters betrokken, vooral in tropische gebieden, die via tussenpersonen verkopen.
Kleinboer ➜ Aggregator ➜ Handelaar ➜ Verwerker ➜ Exporteur ➜ EU-importeur
- Impact op naleving: Dit zijn ketens met een hoog risico vanwege fragmentatie, informele werkwijzen en vaak beperkte documentatie.
Het verzamelen van nauwkeurige geolocatiegegevens en juridische documenten uit meerdere kleine bronnen kan lastig zijn. EU-importeurs moeten samenwerken met lokale aggregators of ngo's om de administratie en de legaliteitsborging bij de bron te verbeteren.
Verwerkte en samengestelde houtproductketens
Hieronder vallen producten als multiplex, vezelplaat, meubilair en papier, die hout van verschillende oorsprong of houtsoorten kunnen bevatten.
Meerdere bosbronnen ➜ Primaire verwerkers ➜ Fabrikanten ➜ Exporteurs ➜ EU-importeurs
- Impact op naleving: Traceerbaarheid is complex vanwege de vermenging van verschillende soorten en herkomsten.
- Geolokalisatieregel: EUDR vereist nog steeds de exacte oorsprong van al het hout. Dit betekent dat bedrijven de toeleveringsketen moeten opsplitsen, zelfs voor gemengde producten.
Fabrikanten en handelaren in landen waar de bosbouwwetgeving niet goed wordt gehandhaafd of waar de inkoop gemengd is, zijn extra kwetsbaar voor niet-naleving.
Secundaire verwerkingsketens
In sommige regio's (vooral Azië) wordt hout geïmporteerd, verwerkt tot meubels of vloeren, en vervolgens weer geëxporteerd.
Geïmporteerd hout ➜ Verwerking (niet-EU-land) ➜ Export naar EU
- Impact op naleving: Zelfs als het hout legaal is geïmporteerd in een land buiten de EU, moet de oorspronkelijke kaplocatie nog steeds aantoonbaar ontbossingsvrij zijn. Verwerking in een derde land doet niets af aan de verplichting om de herkomst te traceren.
EU-exploitanten moeten oorsprongsgegevens verzamelen vanaf de tijd voordat het hout het verwerkingsland binnenkwam.
Hoe kunnen houtbedrijven zich voorbereiden op EUDR?
Het verzamelen van de benodigde documentatie om te voldoen aan de due diligence-vereisten van de EUDR is de eerste belangrijke stap naar naleving. Zowel exploitanten (die producten op de EU-markt brengen) als handelaren (die verkopen of distribueren) moeten gedetailleerde gegevens bijhouden waaruit blijkt dat hun producten ontbossingsvrij zijn en aan de wettelijke eisen voldoen. Het documentatieproces omvat:
1. Informatieverzameling
Exploitanten moeten uitgebreide gegevens verzamelen, waaronder:
- Productgegevens: handelsnaam, gewicht in kilogram, hoeveelheid en land van herkomst.
- Contactgegevens van leverancier en koper.
- De gangbare en wetenschappelijke namen van de gebruikte houtsoorten.
- Geolocatiecoördinaten van alle productiepercelen of gebieden waar hout is gekapt.
- Alle gegevens moeten minimaal vijf jaar bewaard worden.
2. Due Diligence-verklaring
Voordat een product op de markt wordt gebracht of wordt geëxporteerd, moet een due diligence-verklaring worden ingediend via het EU-informatiesysteem. Deze verklaring bevestigt dat het product voldoet aan de EUDR-vereisten en klaar is voor markttoegang.
3. Risicobeoordeling
Bedrijven moeten de waarschijnlijkheid van niet-naleving beoordelen, rekening houdend met:
- De risicocategorie van het productieland (door de EU geclassificeerd als hoog, standaard of laag risico).
- Complexiteit en transparantie van de toeleveringsketen.
- Geschiedenis van illegale ontbossing of conflicten over landbezit in het gebied.
- Betrouwbaarheid en consistentie van de documentatie.
4. Risicobeperking
Als er risico's worden geïdentificeerd, moeten bedrijven proactieve mitigatiestrategieën implementeren. Deze kunnen het volgende omvatten:
- Het laten uitvoeren van audits of onafhankelijke inspecties door derden.
- Het opvragen van aanvullend bewijs van rechtmatigheid bij leveranciers.
- Het aangaan van langdurige partnerschappen met geverifieerde leveranciers met een laag risico.
- Versterken van interne compliancesystemen en opleiden van personeel.
Strategische stappen op lange termijn
- Hulpmiddelen voor digitale traceerbaarheid: investeer in blockchain-gebaseerde of digitale traceeroplossingen die nalevingscontroles automatiseren en fraudebestendige records creëren.
- Betrokkenheid van leveranciers: Bouw nauwe relaties op met leveranciers stroomopwaarts om volledige medewerking te garanderen bij documentatie en audits.
- Training van personeel: zorg ervoor dat alle teamleden die betrokken zijn bij sourcing, inkoop en naleving, de vereisten van de EUDR begrijpen.
- Pas bedrijfsmodellen aan: wees voorbereid op mogelijke veranderingen in de dynamiek van de toeleveringsketen. Denk hierbij aan het inkopen bij gecertificeerde gebieden met een laag risico of het overschakelen op alternatieve materialen wanneer dat nodig is.
De toekomst van hout begint nu
De EUDR zal gevolgen hebben voor elk aspect van de houttoeleveringsketen en vereist proactieve maatregelen van belanghebbenden in de sector om zich aan te passen aan de veranderende regelgeving. Hoewel de EUDR uitdagingen met zich meebrengt, spoort het de sector ook aan tot duurzamere en transparantere praktijken.
Bij Era of We zetten we ons in om onze partners en klanten te helpen soepel door deze veranderingen te navigeren. Of u nu leverancier, fabrikant of retailer bent, geïnformeerd en proactief blijven is de beste manier om voorop te blijven lopen.
Wilt u meer weten over hoe wij naleving en duurzame houtinkoop ondersteunen? Neem dan hier contact met ons op: https://www.eraofwe.com/contact/
Over de schrijver
Nicolas Wolf
Coffee lover and COO of Era of We
Add comment
Meer over The Innovation Lab
Schrijf je in en draag nu bij