Populaire artikelen
Recente discussies op het forum
Geen informatie beschikbaar
EUDR 101: Wat zijn operators en handelaren?
Het begrijpen van de EUDR-voorwaarden is cruciaal voor naleving op de lange termijn
Geplaatst september 16, 2025
Nicolas Wolf
Deskundige@Era of We
De EU-ontbossingsverordening (EUDR) stelt strenge eisen aan bedrijven die betrokken zijn bij het op de EU-markt brengen, aanbieden of exporteren van relevante producten. Een centraal element van de verordening is het onderscheid tussen "exploitanten" en "handelaren", aangezien elke categorie verschillende verplichtingen met zich meebrengt op het gebied van naleving en due diligence.
Het is van groot belang dat bedrijven die actief zijn in wereldwijde toeleveringsketens, deze definities begrijpen. Een verkeerde classificatie van iemands rol kan namelijk leiden tot juridische stappen en financiële sancties.
In dit artikel wordt duidelijk gemaakt wat het betekent om een exploitant te zijn onder de EUDR, hoe exploitanten verschillen van handelaren en wat de praktische gevolgen zijn voor bedrijven die door dit regelgevingskader navigeren.
Wat is een operator in EUDR?
De EUDR definieert een marktdeelnemer als een natuurlijke of rechtspersoon die relevante producten op de EU-markt brengt of exporteert. Marktdeelnemers omvatten ook bedrijven die grondstoffen kopen van bedrijven die naar de EU exporteren en deze verwerken tot een nieuw product dat vervolgens op de EU-markt wordt gebracht.
Een bedrijf dat bijvoorbeeld cacaoboter importeert in de EU, is een operator, en een bedrijf dat deze cacaoboter vervolgens inkoopt voor de productie van chocolade, is eveneens een operator. De cacaoboter die door het eerste bedrijf wordt geïmporteerd, heeft één HS-code, terwijl de chocolade die door het tweede bedrijf wordt geproduceerd een nieuwe HS-code heeft. Daarom worden beide bedrijven als operator beschouwd. Het eerste bedrijf zou worden beschouwd als een "upstream operator" en het laatste als een "downstream operator". Verderop in de toeleveringsketen kunnen we ook een derde bedrijf beschouwen dat deze chocolade buiten de EU exporteert. Dit bedrijf zou ook als een downstream operator onder de EUDR worden beschouwd.
Wanneer zij hun due diligence-verklaring in het informatiesysteem indienen, kunnen exploitanten verderop in de toeleveringsketen verwijzen naar de due diligence die eerder in de toeleveringsketen is uitgevoerd door het relevante referentienummer op te nemen voor de onderdelen van hun relevante producten die al aan een due diligence-controle zijn onderworpen.
Zij zijn echter verplicht om na te gaan of er sprake is van due diligence en behouden de wettelijke verantwoordelijkheid in geval van een overtreding van de Verordening. Voor onderdelen van relevante producten die niet aan due diligence zijn onderworpen, moeten exploitanten volledig due diligence betrachten en een due diligence-verklaring overleggen.
Hoe definieert EUDR een handelaar?
Een handelaar is elke natuurlijke of rechtspersoon in de toeleveringsketen, met uitzondering van de marktdeelnemer, die relevante producten op de EU-markt aanbiedt. In wezen brengt hij het product ongewijzigd op de markt.
Als we verdergaan met het vorige voorbeeld, dan is een handelaar een bedrijf dat chocolade koopt en verkoopt in winkels en supermarkten.
Handelaren importeren, exporteren of veranderen geen producten, maar verhandelen en distribueren simpelweg bestaande producten die zich al op de EU-markt bevinden.
Sommige verantwoordelijkheden van handelaren zijn afhankelijk van de omvang van het bedrijf, waaronder:
- Grote handelaren: vergelijkbare due diligence-verplichtingen als exploitanten.
- Kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's): Minder verplichtingen (het bijhouden en delen van gegevens van hun leveranciers en klanten).
- Voorbeeld: een groothandelaar koopt hout in de EU in om het door te verkopen aan detailhandelaren.
Het onderscheid tussen grote handelaren en MKB-handelaren is gebaseerd op criteria zoals netto-omzet, balanstotaal en aantal werknemers. Deze bepalingen zijn vastgelegd in de EUDR-wetgeving.
Verschillen tussen operators en handelaren
Hoewel zowel exploitanten als handelaren centrale spelers zijn in het kader van de EUDR, verschillen hun verantwoordelijkheden afhankelijk van hun rol in de toeleveringsketen en, in sommige gevallen, de omvang van hun bedrijf.
Operatoren
- Breng relevante producten voor het eerst op de EU-markt of exporteer ze uit de EU.
- Moet volledige due diligence uitvoeren: product-, leveranciers- en geolocatiegegevens verzamelen; risico's van ontbossing of illegaliteit beoordelen en beperken; en een due diligence-verklaring indienen in het EU-informatiesysteem.
- Behoud de volledige juridische verantwoordelijkheid, zelfs wanneer u vertrouwt op de upstream due diligence die door andere exploitanten is uitgevoerd.
- Moet documentatie met betrekking tot het due diligence-onderzoek minimaal vijf jaar bewaren.
Handelaren
Hun verplichtingen variëren afhankelijk van de omvang:
- Grote handelaren (niet-MKB): Soortgelijke verplichtingen als voor exploitanten, waaronder due diligence en rapportage.
- MKB-ondernemers: Minder verplichtingen, vooral om leveranciers- en klantgegevens te verzamelen en gedurende vijf jaar te bewaren en deze op verzoek met de autoriteiten te delen.
Kortom, exploitanten dragen de zwaarste nalevingslasten, terwijl de verantwoordelijkheden van handelaren meegroeien met hun bedrijfsomvang. Dit onderscheid maakt het essentieel dat EU-bedrijven hun rol in de toeleveringsketen correct identificeren voordat de regels van kracht worden.
Andere belangrijke termen in EUDR
- Op de markt brengen: Een product voor het eerst op de markt brengen in de EU.
- Op de markt aanbieden: Elke daaropvolgende levering van producten die al op de EU-markt zijn gebracht. Dit omvat de distributie, consumptie of het gebruik van een relevant product op de EU-markt, ongeacht of dit betaald of gratis is.
- Due diligence-verklaring: Verplichte verklaring door exploitanten (en sommige handelaren) waaruit blijkt dat aan de vereisten is voldaan.
- Ontbossing: Het omzetten van bosgrond in landbouwgrond.
- Ontbossingsvrij: Producten mogen niet afkomstig zijn van land dat na 31 december 2020 ontbost zal worden.
- Bosdegradatie: Structurele veranderingen in de bosbedekking, waaronder de omzetting van oerbossen of regenererende bossen in plantagebossen en de omzetting van oerbossen in aangeplante bossen.
Praktische implicaties voor bedrijven
Voor EU-bedrijven is de EUDR niet alleen een regelgevende hindernis, maar ook een grote operationele verandering die voorbereidingen vergt vóór de deadlines voor inwerkingtreding.
1. Toeleveringsketen in kaart brengen en traceerbaarheid
Bedrijven zullen de oorsprong van grondstoffen moeten traceren tot aan het productieperceel, ondersteund door geolocatiecoördinaten. Dit betekent nauw samenwerken met leveranciers, zorgen voor accurate datastromen en risicovolle inkooplanden identificeren.
2. Het opbouwen of upgraden van due diligence-systemen
Operators en grote handelaren moeten formele due diligence-processen implementeren die betrekking hebben op informatieverzameling, risicobeoordeling, mitigerende maatregelen en rapportage. Deze systemen moeten jaarlijks worden beoordeeld en gedocumenteerd om naleving aan te tonen.
3. Digitale naleving en het EU-informatiesysteem
Het indienen van due diligence-verklaringen zal plaatsvinden via het centrale informatiesysteem van de EU. Bedrijven dienen ervoor te zorgen dat ze over de technische capaciteit beschikken om nauwkeurige en tijdige verklaringen in te dienen en waar nodig te verwijzen naar upstream-verklaringen.
4. Toewijzing van middelen en training
Naleving vereist speciale middelen, zowel financieel als menselijk. Bedrijven moeten mogelijk investeren in nieuwe IT-systemen, satellietkaartsystemen of leveranciersaudits, en personeel trainen om naleving effectief te beheren.
5. Verplichtingen op basis van omvang
Het MKB profiteert van lichtere verplichtingen, maar is niet vrijgesteld. Ze moeten nog steeds gegevens van leveranciers en klanten bijhouden, traceerbaar blijven en informatie aan de autoriteiten kunnen verstrekken. Middelgrote en grote bedrijven hebben vanaf 30 december 2025 volledige nalevingsverplichtingen, terwijl het MKB tot 30 juni 2026 de tijd heeft.
6. Risico op niet-naleving
Nationale autoriteiten zullen controles uitvoeren en sancties opleggen bij overtredingen. Sancties kunnen bestaan uit boetes, inbeslagname van producten, uitsluiting van overheidsaanbestedingen of een tijdelijk verbod op markttoegang.
Voor EU-bedrijven vereist de EUDR een proactieve aanpak. Vroegtijdige investeringen in transparantie in de toeleveringsketen, sterke due diligence-systemen en samenwerking met leveranciers zullen niet alleen de naleving waarborgen, maar ook veerkracht en vertrouwen opbouwen in een markt waar duurzaamheid snel een basisverwachting wordt.
Conclusie
Nu de EUDR van kracht is, is het correct identificeren of uw bedrijf handelt als exploitant of als handelaar niet alleen een kwestie van naleving; het is een kwestie van verantwoordelijkheid en risicobeheer.
Exploitanten hebben aanzienlijke verplichtingen om ervoor te zorgen dat producten ontbossingsvrij zijn en worden ondersteund door due diligence-verklaringen, terwijl de verantwoordelijkheden van handelaren variëren afhankelijk van de bedrijfsgrootte. Voor bedrijven in de hele toeleveringsketen zou prioriteit moeten liggen bij het opzetten van robuuste traceerbaarheids- en nalevingssystemen, nu, voordat de handhavingsdeadlines van kracht worden.
Als u vandaag nog uw rol onder de EUDR beoordeelt, zorgt u ervoor dat uw bedrijf compliant, concurrerend en betrouwbaar blijft in een markt die steeds meer op duurzaamheid is gericht.
Over de schrijver
Nicolas Wolf
Coffee lover and COO of Era of We
Add comment
Meer over The Innovation Lab
Schrijf je in en draag nu bij